• Blog o książkach i kulturze
  • O mnie
  • Blog
  • Poszukuję
  • Opinie
  • Współpraca
  • Prywatność
  • Cookies
  • Kontakt
Okruchy.pl
Okruchy.pl
Blog o książkach wyjątkowych
  • Home
  • Miejsca
  • Recenzje
  • Spotkania
  • Cytaty
  • Roztrząsania
MENU CLOSE back  

O sztuce pisania i cyrklu Euklidesa

You are here:
  1. Home
  2. Anegdoty, Ciekawostki
  3. O sztuce pisania i cyrklu Euklidesa

Jak celnie zauważył Mieczysław Grydzewski, autor kultowego zbioru Silva rerum, Jan Śniadecki był wyznawcą jasności i zwięzłości języka.

„Jasność – pisał Śniadecki – jest najpierwszym i najwalniejszym przymiotem mowy, która nie powinna ustępować żadnej innej zalecie. Cokolwiek miałoby tę jasność zmącić, będzie dla języka szkodliwe: „wszystkie niezwyczajnej i nowej fabryki słowa, zatrzymując pojęcie” to nic innego jak „brudy odbierające przezroczystość naszym myślom”.

Rzecz oczywista, iż jednym ze sposobów na osiągnięcie jasności i prostoty przekazu było unikanie zapożyczeń, którymi Śniadecki wyraźnie gardził i nie szczędził autorom krytyki:

„Wciska się do naszej mowy ta zaraza albo przez niebaczność i lenistwo piszących, albo przez ubieganie się nie tak za myślą, jako raczej za polubionym słowem obcym, które nas wciąga w cały sposób mówienia cudzoziemski…”.

Jak zatem dbać o czystość języka? Unikać zapożyczeń, a rodzime wyrazy i słowa zestawiać w nowych zaskakujących kontekstach: „Wynalazki w sztuce pisania co do wyrazów nie zależą na wymyślaniu nowych – zauważa Śniadecki – ale na cale nowym użyciu już powszechnie wiadomych: do nowego użycia prowadzi nas albo nowa myśl, albo tkliwość, albo malarski imaginacji widok”.

I właśnie te cechy czułość, tkliwość, wyobraźnia powinny być wyryte w języku. „A zatem nie można z samym tylko cyrklem Euklidesa zapuszczać się w krainę wynalazków językowych – konkluduje autor Żywotu literackiego Hugo Kołłątaja.

Z czystością języka związana jest anegdota, w której założyciel i redaktor Wiadomości Literackich opisuje mądre rady Bolesława Prusa. Otóż, przysłał mu pewien jegomość do oceny opowiadanie swojej córki. Po jego lekturze Prus miał odezwać się w te słowy: „Niech ojciec weźmie do rąk powiastkę o której mowa i czarnym ołówkiem podkreśli istniejące wyrazy cudzoziemskie (egoizmy, egotyzmy, sybarytyzmy, kultury altruistyczne wysubtylizowane wibracje itd.); zaś obok tego niech podkreśli czerwonym ołówkiem wyrazy proste i zmysłowe (mgły, sznury, ławki, oczy, biały, czarny, ostry, chłodny itp.). Wówczas autorka namacalnie przekona się, że – wyrazy zmysłowe nadają utworowi siłę i barwę, wyrazy ogólne wywołują pojęcie zamglone, a wyrazy cudzoziemskie są wprost szkodliwe”.

Posted on 30-07-2009Anegdoty CiekawostkiSkomentuj
Tags:Grydzewskiliteratura pięknaPrus
FacebookshareGoogle+shareTwittertweet

Piotr Kasperczak - miłośnik dobrej książki w pełnym tego słowa znaczeniu. Uwielbia szperać w antykwariatach w poszukiwaniu literackich smaczków. Z bibliofilskim zapałem kolekcjonuje pierwsze wydania tomików poetyckich oraz książki z autografami największych polskich poetów i pisarzy. Z pasją odkrywa mniej znane historie ludzi pióra. Nie recenzuje, raczej przybliża co ciekawsze publikacje, starannie omijając aktualne listy bestsellerów. Nade wszystko odkurza cenne perły literackiej miniatury.

Powiązane wpisy

Kuba Ociepa FOTOGRAFIA
Rusza Program Rezydencji Literackich dla ludzi pióra
26-03-2021
Oodi_biblioteka
IFLA wybierze najlepszą publiczną bibliotekę 2021 roku
23-02-2021
Otis-and-Clementines
Książki, kawa i koty do adopcji. Niezwykła księgarnia w Kanadzie
19-02-2020

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola wymagane są oznaczone *

Mozesz uzyć tych tagów i atrybutów HTML: <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

wyczyśćWyślij komentarz

Zapraszam Cię do podróży po krainie mniej znanych tekstów literackich, a także anegdot i opowieści o poetach i pisarzach.

Okruchy.pl to odrobina kultury przyprawiona subiektywnym spojrzeniem na te książki, których nie znajdziecie w aktualnych listach bestsellerów.

Zapraszam do lektury.

Ostatnie komentarze

  • 5000lib.wordpress.com o Literackie Zakopane wciąż inspiruje. Rozmowa z Bożeną Gąsienicą
  • AA o W poszukiwaniu polskiego odpowiednika angielskiego weekendu
  • mojepodrozeliterackie.blogspot.com o Rusza Program Rezydencji Literackich dla ludzi pióra
  • Okruchy.pl o Sprzedaż książek w 2020 roku. Są powody do zadowolenia

Kategorie

  • (2)Aforyzmy
  • (6)Anegdoty
  • (19)Ciekawostki
  • (22)Cytaty z książek
  • (7)Fraszki
  • (8)Konkursy satyryczne
  • (6)Miejsca
  • (16)Mistrzowie słowa
  • (23)Recenzje książek
  • (40)Roztrząsania
  • (32)Spotkania

Literacki Blog Roku 2015

Blog roku 2015

Polub blog na Facebooku

@ Copyright 2009-2021 by Piotr Kasperczak, Okruchy.pl.
    Blog Okruchy.pl korzysta z plików cookie w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności.

    Korzystając ze strony zgadzasz się na używanie cookie, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.Akceptuję Więcej
    Polityka Prywatności

    Privacy Overview

    This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
    Necessary
    Always Enabled

    Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.

    Non-necessary

    Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.

    SAVE & ACCEPT
    x
    Okruchy.pl

    Cześć! Witaj na moim blogu!

    Chciałbym, żebyś tu wracał(a).
    Zadbam o to, przesyłając Ci najnowsze wiadomości ze świata literatury :)

    Zero spamu. Wysyłka raz w miesiącu.
    Wypisz się w dowolnej chwili.