• Blog o książkach i kulturze
  • O mnie
  • Blog
  • Poszukuję
  • Opinie
  • Współpraca
  • Prywatność
  • Cookies
  • Kontakt
Okruchy.pl
Okruchy.pl
Blog o książkach wyjątkowych
  • Home
  • Miejsca
  • Recenzje
  • Spotkania
  • Cytaty
  • Roztrząsania
MENU CLOSE back  

O bardzo krótkiej formie literackiej

You are here:
  1. Home
  2. Fraszki, Mistrzowie słowa, Roztrząsania
  3. O bardzo krótkiej formie literackiej

Najgenialniejszy z fraszkopisów, Sztaudynger, popełnił w swej lapidarnej twórczości wiele Ucinków, próbując tym samym wskrzesić to słowo w dawnym jego znaczeniu.

Jak sam podawał, za encyklopedią Macierzy Polskiej, „ucinek” był po prostu obocznym określeniem słowa „fraszka”. Z małym jednak uzupełnieniem – określenie to Sztaudynger rezerwował li tylko dla fraszki lapidarnej, niezwykle zwięzłej, składającej się z kilku zaledwie słów.

Za Wojciechem Natansonem można by zatem powtórzyć, że awangardowa zasada Najmniej słów! znajduje tu (mimo różnic poetyki) interesujące zastosowanie.

Rzućmy okiem na Bajkę o cyniku:

Mistyk
Wystygł.
Wynik:
Cynik.

oraz kilka innych

Monotonna

Mąż
Na wciąż.

czy lapidarną fraszkę Spod pantofla żony

Dowodzę,
Że dowodzę…

Niestety, owo Przybosiowe Najmniej słów rodzi pewne niebezpieczeństwo, że w owej (bardzo) krótkiej formie literackiej to rym występuje na pierwszym planie. Nie zawsze w tych misternie wypracowanych brzmieniowo konstrukcjach jest jeszcze miejsce na uogólnienie o charakterze moralnym, dydaktycznym czy filozoficznym. Brak tego, co niewypowiedziane, brak pointy, przesłania – czyni zeń jedynie sztuczny wiersz małozgłoskowy.

Już Bruckner zwrócił na to uwagę,  że treść utworu może niknąć „pod ciężarem rymu”, pokazując sztuczność w sonecie Józefa Jankowskiego:

Pobudka

W bój!
Z czuć
Rzuć
Zdrój!

Skuj
Chuć!
Budź!
Stój,

Drwij
Z burz,
Rwij

Z zórz,
Żyj
Twórz.

Także wiersz Tuwima – Życie moje jest raczej przykładem kunsztu technicznego i językowej maestrii, dalekiej jednak od poetyckiego ducha.

Krwi, mów, mknień, żądz,
Gór, chmur, drżeń, zórz,
Łez, chwil, róż, słońc,
Łkań, gwiazd, gróz, mórz – – !
O życie moje!
Bierz, gub, trwoń, trać,
W lot, w śmiech, w gniew, w szał! […]

Zdaje się, że przez takie nie zawsze udane konstrukcje słowne, przez to, że to forma wymusza poniekąd treść wypowiedzi, że sens schodzi na dalszy plan, a ważna jest jedynie zabawa rymem i rytmem, krótka forma literacka popadła w niełaskę recenzentów, krytyków literackich, a także wielu Czytelników.

Posted on 07-06-2009Fraszki Mistrzowie słowa Roztrząsania1 Komentarz
Tags:Jan SztaudyngerJulian Tuwimkrótka forma literacka
FacebookshareGoogle+shareTwittertweet

Piotr Kasperczak - miłośnik dobrej książki w pełnym tego słowa znaczeniu. Uwielbia szperać w antykwariatach w poszukiwaniu literackich smaczków. Z bibliofilskim zapałem kolekcjonuje pierwsze wydania tomików poetyckich oraz książki z autografami największych polskich poetów i pisarzy. Z pasją odkrywa mniej znane historie ludzi pióra. Nie recenzuje, raczej przybliża co ciekawsze publikacje, starannie omijając aktualne listy bestsellerów. Nade wszystko odkurza cenne perły literackiej miniatury.

Powiązane wpisy

faceci nie czytają książek
Jedno jest pewne. Faceci czytają znacznie mniej niż kobiety
30-06-2022
Kobieta w archiwum
Stan czytelnictwa: cofnęliśmy się do 2019 roku
26-05-2022
warto-small
Warto było mącić ciszę. Jan Sztaudynger i jego pasje
17-05-2021

Jedna myśl o “O bardzo krótkiej formie literackiej”

  1. 12-01-2010 at 08:59
    Adam

    Nawiązując do tematu dot. fraszek , warto zapoznać się z twórczością współczesnego klasyka tego gatunku literackiego – Leszka Wierzchowskiego. Jest obszerna i bogata tematycznie !…

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola wymagane są oznaczone *

Mozesz uzyć tych tagów i atrybutów HTML: <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

wyczyśćWyślij komentarz

Zapraszam Cię do podróży po krainie mniej znanych tekstów literackich, a także anegdot i opowieści o poetach i pisarzach.

Okruchy.pl to odrobina kultury przyprawiona subiektywnym spojrzeniem na te książki, których nie znajdziecie w aktualnych listach bestsellerów.

Zapraszam do lektury.

Ostatnie komentarze

  • 5000lib.wordpress.com o Literackie Zakopane wciąż inspiruje. Rozmowa z Bożeną Gąsienicą
  • AA o W poszukiwaniu polskiego odpowiednika angielskiego weekendu
  • mojepodrozeliterackie.blogspot.com o Rusza Program Rezydencji Literackich dla ludzi pióra
  • Okruchy.pl o Sprzedaż książek w 2020 roku. Są powody do zadowolenia

Kategorie

  • (2)Aforyzmy
  • (6)Anegdoty
  • (19)Ciekawostki
  • (22)Cytaty z książek
  • (7)Fraszki
  • (8)Konkursy satyryczne
  • (6)Miejsca
  • (16)Mistrzowie słowa
  • (23)Recenzje książek
  • (40)Roztrząsania
  • (32)Spotkania

Literacki Blog Roku 2015

Blog roku 2015

Polub blog na Facebooku

@ Copyright 2009-2021 by Piotr Kasperczak, Okruchy.pl.
    Blog Okruchy.pl korzysta z plików cookie w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności.

    Korzystając ze strony zgadzasz się na używanie cookie, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.Akceptuję Więcej
    Polityka Prywatności

    Privacy Overview

    This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
    Necessary
    Always Enabled

    Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.

    Non-necessary

    Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.

    SAVE & ACCEPT
    x
    Okruchy.pl

    Cześć! Witaj na moim blogu!

    Chciałbym, żebyś tu wracał(a).
    Zadbam o to, przesyłając Ci najnowsze wiadomości ze świata literatury :)

    Zero spamu. Wysyłka raz w miesiącu.
    Wypisz się w dowolnej chwili.