• Blog o książkach i kulturze
  • O mnie
  • Blog
  • Poszukuję
  • Opinie
  • Współpraca
  • Prywatność
  • Cookies
  • Kontakt
Okruchy.pl
Okruchy.pl
Blog o książkach wyjątkowych
  • Home
  • Miejsca
  • Recenzje
  • Spotkania
  • Cytaty
  • Roztrząsania
MENU CLOSE back  

Dwa słowa o słynnej łódzkiej kawiarni „Fraszka”

You are here:
  1. Home
  2. Roztrząsania
  3. Dwa słowa o słynnej łódzkiej kawiarni „Fraszka”
ksiazki-fraszka

Zanim przeczytałem książkę „Warszawskie kawiarnie literackie” prof. Andrzeja Makowieckiego, kilka miesięcy wcześniej trafiły do mnie „Pamiętniki” Eryka Lipińskiego, w których słynny karykaturzysta i założyciel „Szpilek” wspomina o kawiarni literackiej Fraszka.  Pomyślałem wówczas, że warto byłoby poszerzyć  wiedzę na temat kawiarni artystycznych o lokale znajdujące się poza stolicą.

Co prawda, prof. Makowiecki zaczyna swą książkę od Krakowa, bo tu zdają się być początki polskiej kawiarni literackiej (z pałacem Tarnowskich Na Szlaku czy słynnym Paonem na czele), ale być może krajobraz salonów, mleczarni (kiedyś rzadko używano określenia „kawiarnia”) i miejsc, w których spotykali się literaci i ludzie kultury daleko wykracza poza Kraków i Warszawę.

Eryka Lipińskiego anegdota o „Fraszce”

Jednym z takich miejsc niewątpliwie była kawiarnia literacka Fraszka mieszcząca się przy ulicy Piotrkowskiej 96 w Łodzi. Eryk Lipiński wspomina o niej epizodycznie, jak przy suto zakrapianym stole wspólnie z Janem Brzechwą i  Tadeuszem Jańczykiem (działaczem ze spółdzielni „Społem”) zainicjowali pomysł na powstanie książeczki dla dzieci propagującej ideę spółdzielczości. Tak powstała bajka „Opowiedział dzięcioł sowie”.  Lipiński kończy to wspomnienie nader celną puentą:

„Książeczka ta może służyć nie tylko dzieciom, ale i przeciwnikom prohibicji jako niezbity dowód korzyści wynikających z picia wódki w dobrym towarzystwie”.

Zainteresowanych odsyłam do „Pamiętników”, gdzie podobnych historii i anegdot, znajdziecie bez liku oraz do książki Mariusza Urbanka „Brzechwa nie dla dzieci”.

Życie literackie powojennej Łodzi

W latach 1945-1948 w Łodzi kwitło życie literackie i artystyczne – wychodził tu m.in. miesięcznik literacki „Kuźnica”, swoje redakcje miały pisma satyryczne „Szpilki”, „Mucha” i „Rózgi”, w Łodzi mieściły się biura „Czytelnika” oraz „Książki i Wiedzy”, nie wspominając o wytwórniach filmowych i teatrach. „Nic więc dziwnego – pisał w „Pamiętnikach” Eryk Lipiński – że zebrali się tu czołowi literaci, dziennikarze, muzycy, aktorzy, plastycy i miasto to stało się ośrodkiem polskiego życia kulturalnego”.

Najpełniejszy obraz słynnej łódzkiej kawiarni odnalazłem w książce Jana Huszczy „Wspominki nie zawsze frasobliwe”. Dla autora wielu satyr i fraszek musiało to być znaczące miejsce, skoro łódzką „Fraszkę” nazywał „Jamą Michalikową” (nawiązując przez to do słynnej krakowskiej kawiarni artystycznej założonej przez Apolinarego Jana Michalika).

Profesor Makowiecki zauważył, że w wielu kawiarniach literackich kawa nie należała do najlepszych w mieście. Podobnie było z łódzką „Fraszką”. Choć na ścianie tej kawiarni widniał ponoć rysunek Jerzego Zaruby z zachęcającym dwuwierszem:

Przyjemności wiele stąd:
mała czarna, duża… blond!

Metafizyka i urok łódzkiej „Fraszki”

Powodzenie „Fraszki” bierze się z kilku powodów. Pierwszy – chyba oczywisty: kawiarnię uruchomiła Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, której siedziba mieściła się właśnie przy Piotrkowskiej 96 (kawiarnia znajdowała się na parterze).  Przez słynną łódzką kawiarnię przewinęło się wielu najwybitniejszych przedstawicieli polskiej kultury. Można tu było spotkać Mieczysława Jastruna, Adama Ważyka, Kazimierza Brandysa, wpadał czasem Jarosław Iwaszkiewicz, bywali Stanisław Lec, Zofia Nałkowska czy Konstanty Ildefons Gałczyński.

„Niejeden nowy wiersz, opowiadanie czy artykuł tam właśnie znalazły swoich pierwszych słuchaczy i krytyków” – wspomina Jan Huszcza, dla którego największym wydarzeniem było zapewne poznanie we „Fraszce” Juliana Tuwima.

Mimo iż łódzka kawiarnia Fraszka po kilku latach została zlikwidowana i zamieniona na…. sklep spożywczy,  z pewnością zasługuje na pamięć. Wielka szkoda, że właściciel lokalu nie pomyślał o wyłożeniu tam księgi pamiątkowej. Być może jakieś dobre wydawnictwo pokusi się kiedyś o piękną publikację ilustrującą „Fraszkę” – ze wspomnieniami bywalców, unikalnymi fotografiami i barwnymi anegdotami – która oddałaby ducha i metafizykę tego wyjątkowego miejsca…

Posted on 13-07-2014RoztrząsaniaSkomentuj
Tags:Eryk LipińskiJan Huszczakawiarnie literackie
FacebookshareGoogle+shareTwittertweet

Piotr Kasperczak - miłośnik dobrej książki w pełnym tego słowa znaczeniu. Uwielbia szperać w antykwariatach w poszukiwaniu literackich smaczków. Z bibliofilskim zapałem kolekcjonuje pierwsze wydania tomików poetyckich oraz książki z autografami największych polskich poetów i pisarzy. Z pasją odkrywa mniej znane historie ludzi pióra. Nie recenzuje, raczej przybliża co ciekawsze publikacje, starannie omijając aktualne listy bestsellerów. Nade wszystko odkurza cenne perły literackiej miniatury.

Powiązane wpisy

faceci nie czytają książek
Jedno jest pewne. Faceci czytają znacznie mniej niż kobiety
30-06-2022
Kobieta w archiwum
Stan czytelnictwa: cofnęliśmy się do 2019 roku
26-05-2022
warto-small
Warto było mącić ciszę. Jan Sztaudynger i jego pasje
17-05-2021

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola wymagane są oznaczone *

Mozesz uzyć tych tagów i atrybutów HTML: <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

wyczyśćWyślij komentarz

Zapraszam Cię do podróży po krainie mniej znanych tekstów literackich, a także anegdot i opowieści o poetach i pisarzach.

Okruchy.pl to odrobina kultury przyprawiona subiektywnym spojrzeniem na te książki, których nie znajdziecie w aktualnych listach bestsellerów.

Zapraszam do lektury.

Ostatnie komentarze

  • 5000lib.wordpress.com o Literackie Zakopane wciąż inspiruje. Rozmowa z Bożeną Gąsienicą
  • AA o W poszukiwaniu polskiego odpowiednika angielskiego weekendu
  • mojepodrozeliterackie.blogspot.com o Rusza Program Rezydencji Literackich dla ludzi pióra
  • Okruchy.pl o Sprzedaż książek w 2020 roku. Są powody do zadowolenia

Kategorie

  • (2)Aforyzmy
  • (6)Anegdoty
  • (19)Ciekawostki
  • (22)Cytaty z książek
  • (7)Fraszki
  • (8)Konkursy satyryczne
  • (6)Miejsca
  • (16)Mistrzowie słowa
  • (23)Recenzje książek
  • (40)Roztrząsania
  • (32)Spotkania

Literacki Blog Roku 2015

Blog roku 2015

Polub blog na Facebooku

@ Copyright 2009-2021 by Piotr Kasperczak, Okruchy.pl.
    Blog Okruchy.pl korzysta z plików cookie w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności.

    Korzystając ze strony zgadzasz się na używanie cookie, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.Akceptuję Więcej
    Polityka Prywatności

    Privacy Overview

    This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
    Necessary
    Always Enabled

    Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.

    Non-necessary

    Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.

    SAVE & ACCEPT
    x
    Okruchy.pl

    Cześć! Witaj na moim blogu!

    Chciałbym, żebyś tu wracał(a).
    Zadbam o to, przesyłając Ci najnowsze wiadomości ze świata literatury :)

    Zero spamu. Wysyłka raz w miesiącu.
    Wypisz się w dowolnej chwili.